اولـیـن اخـتـلاف اسـاسى که در میان مسلمانان پدید آمد, مسئله جانشینى پیامبر اکرم(ص)بود. عـلى رغم نظریات مختلفى که در طول تاریخ در میان مسلمانان بر سر ویژگى ها و شرایط و نحوه انـتـخـاب خلیفه و رهبر مسلمانان وجود داشته و دارد, دو نظر کلى در این مسئله وجود دارد که زمان پیدایش این دو نظریه در واقع به همان زمان رحلت پیامبر اکرم(ص) و نیازمندى جامعه اسلامى به تعیین خلیفه و جانشین براى پیامبر گرامى اسلام(ص) بر مى گردد.