رفتار شناسی دنیای مجازی
انسان ها بیشتر عمرشان را در گروه ها می گذرانند و بصورت گروهی زندگی می کنند. آنها به عنوان اعضای یک خانواده، محله، شهر، کشور و … با هم رابطه و تعامل دارند. همین گروهها نیز به تدریج پایه های تشکیل جوامع و تمدنها را پدید آورد، و سبب تشکیل جهان یا دنیای حقیقی شد که امروزه در آن زندگی می کنیم.
اما با پیشرفت تکنولوژی و خصوصاً ورود کامپیوتر و اینترنت به زندگی انسان ها، نوع دیگری از گروه ها پدید آمدند که برپایه اینترنت و وب استوار بودند. در چندین سال گذشته، گروه ها، روابط و تعاملات اینترنت انسان ها آن قدر گسترش یافت که امروزه از پدید آمدن دنیایی مشهور به «دنیای مجازی یا سایبر» سخن می گوئیم.
دنیای جدید به دلیل ویژگی های منحصر به فرد و متمایزی که دارد، سبب بوجود آمدن رفتارها و نگرش های جدیدی در انسان هایی که بیشتر با آن سر و کار دارند، شده است. لذا همانگونه که پیش از این، بشر برای کسب اطلاع از آنچه که پیرامونش می گذشت، دست به مطالعه درباره پدیده های مختلف زد، امروزه نیز به نظر می رسد که باید به مطالعه جدی تر و عمیق تر دنیای مجازی و ساکنین این دنیا و تاثیرات آن در دنیای حقیقی بپردازد.
شاید پیش از این بسیاری از رفتارهای بشری در این دنیا برایم قابل توجیه بودند، اما به تدریج شاهد رفتارهایی هستم که هیچ توجیه منطقی یا غیر منطقی نمی توانم برایشان پیدا کنم. یکی از این رفتارها «خودکشی مجازی» با حفظ حالات دنیای حقیقی است (کاری هم حدیث به کرّات انجام داده و این بار با حذف کلیّه رد پاهایش در دنیای مجازی، آنرا نهایی کرده است)! خیلی دوست دارم که بتوانم دلائل این نوع رفتارها را بشناسم.
به یک نمونه رفتاری از این دست توجه کنید:
” حدیث حدود 7 سال پا به دنیای اینترنت گذاشته و حدوداً 5 سال است از طریق وبلاگش ساکن دنیای مجازی شده است. با ورود وب2 و سرویس های شبکه اجتماعی مانند توئیتر، فیس بوک، فرندفید و… ارتباطات وی نیز همچون بسیاری دیگر در دنیای مجازی گسترش می یابد و دوستان بیشتری پیدا می کند، و ارتباطش با دوستان قدیمی صمیمی تر می شود.
شکی نیست که با گسترش ارتباطات، به همان میزان که روابط دوستانه افزایش می یابند، امکان پیش آمدن رفتارهای آزاردهنده نیز بیشتر می شود.
حدیث به دلیل موقعیت دنیای حقیقیش، جز افرادی است که مدت زمان زیادی را به نسبت در دنیای سایبر می گذراند. وی خیلی زود با عده ای صمیمی می شود. برخی اوقات رفتارهایی از دوستانش سر می زند که با روحیاتش در دنیای حقیقی سازگار نیست. لذا همان رفتارهای دنیای حقیقی را در این مواقع بروز می دهد و به شدت دورشان را خط می کشد.گاهی دل شکستی وی به جایی می رسد که به خودزنی می پردازد. به همین دلیل چندین بار وبلاگش را به حالت نیمه تعطیل در می آورد و گاهی هم حسابهایش در فرندفید و توئیتر را پاک می کند.
همین گونه رفتارها و به نظر من عدم شناسایی به موقع آنها، موجب می شود که وی در موقعیت های بعدی پا را فراتر بگذارد و در یک اقدام غافلگیرکننده، نه تنها وبلاگ و حسابهای توئیتر و فرندفیدش را که همه حسابهای اینترنتیش، از جمله ایمیل هایش و پروفایلش در فیس بوک را نیز پاک می کند!
تبعات این نوع رفتار تقریباً شبیه به همان حالاتی است که فرد پس از انجام رفتارهای مشابه در دنیای حقیقی دارد. و در اکثر مواقع با احساس پشیمانی همراه است.”
به راستی چه می شود که فرد دست به از بین بردن تمام تلاش هایش در دنیای مجازی می زند و همه خاطراتش را به ورطه نیستی می کشاند؟